WAT U MOET WETEN OVER ZONA
Weet waar u mee te maken heeft. Weten wat de oorzaken, gedragingen en behandelingen van het virus zijn, kan u helpen gezond te blijven.
WAT VEROORZAAKT ZONA?
Zona wordt veroorzaakt door hetzelfde virus dat waterpokken veroorzaakt, ook wel het varicella-zostervirus genoemd. Nadat een persoon waterpokken heeft gehad, blijft het virus in het lichaam en wordt het inactief. Jaren later kan het virus opnieuw actief worden, wat zona veroorzaakt (ook bekend als herpes zoster of gordelroos).1-2
Wetenschappers weten niet precies waardoor het virus reactiveert, maar er kunnen meerdere factoren een rol spelen. Naarmate iemand ouder wordt, wordt het immuunsysteem zwakker en is het minder goed in staat om een reactivatie van het virus te voorkomen. Daarom neemt het risico op zona toe met de leeftijd. Over het algemeen krijgen mensen maar één keer zona, hoewel het mogelijk is om meer dan eens zona te krijgen. Mensen met een verzwakt immuunsysteem lopen ook meer kans om zona te krijgen.1-2,9
HOE LANG HOUDT DE UITSLAG VAN ZONA AAN?
Zona veroorzaakt meestal een pijnlijke huiduitslag die vaak blaren vormt en na 10 tot 15 dagen korstjes vertoont, die binnen 2 tot 4 weken verdwijnen. De uitslag verschijnt meestal aan één kant van het lichaam of gezicht. 48-72 uur voordat de uitslag verschijnt, kunnen mensen pijn, jeuk, tintelingen of gevoelloosheid ervaren in het gebied waar de uitslag zich zal ontwikkelen.3-4
Dit is een voorbeeld van het natuurlijke verloop van zona en kan variëren van patiënt tot patiënt.
WAT IS HERPES ZOSTER OPTHALMICUS?
Herpes zoster opthalmicus is een zona-infectie die het oog en het ooggebied aantast. Symptomen zijn onder andere uitslag op het voorhoofd en een pijnlijke ontsteking van de oogweefsels.5-11 Dit kan soms leiden tot acute of chronische oogafwijkingen, waaronder gezichtsverlies.5,11,12
WAT IS HET VERBAND TUSSEN WATERPOKKEN EN ZONA?
Waterpokken is een zeer besmettelijke ziekte die een blaarachtige uitslag veroorzaakt over het hele lichaam, alsook jeuk en koorts. De meeste personen maken deze ziekte op kinderleeftijd door. Het waterpokkenvirus (varicella-zostervirus) kan later reactiveren en zona veroorzaken. Mensen met zona kunnen pijn, jeuk, tintelingen en blaren krijgen, typisch op één zijde van het lichaam, die wekenlang kunnen aanhouden.4,10,11
VERHOOGT STRESS MIJN RISICO OP ZONA?
Stress kan het risico op zona verhogen, maar leeftijd is de belangrijkste risicofactor voor het ontwikkelen van zona, aangezien de meeste gevallen van zona voorkomen bij volwassenen van 60 jaar en ouder.1-2,6
Praat met uw arts over zona indien u 60 jaar of ouder bent.
IS ZONA BESMETTELIJK?
Zona treedt op wanneer het virus dat zich al in uw lichaam bevindt, reactiveert. Het kan dus niet van de ene persoon op de andere worden overgedragen. Maar omdat het virus dat waterpokken en zona veroorzaakt hetzelfde is, kan iemand die nog nooit waterpokken heeft gehad of niet beschermd is tegen waterpokken, waterpokken krijgen als hij of zij in direct contact komt met de blaasjes van iemand met zona.1,6
WAAROM LOOP IK MEER RISICO NA MIJN 60STE?
Het risico op zona neemt toe met de leeftijd. Dit komt doordat het immuunsysteem van nature verzwakt naarmate u ouder wordt, waardoor het normaal inactieve virus kan reactiveren, hoe gezond u zich ook voelt. Iedereen die waterpokken heeft gehad, heeft het virus dat zona kan veroorzaken al in zijn of haar lichaam.1-2
Sommige mensen hebben waterpokken gehad zonder het te weten of weten niet meer of ze het hebben gehad. Deze mensen kunnen het virus ook al in hun lichaam hebben.1-2
Oudere volwassenen lopen ook een verhoogd risico op complicaties zoals postherpetische neuralgie (PHN).3,12
LOOP IK NOG STEEDS RISICO ALS IK GEEN WATERPOKKEN HEB GEHAD?
Als u nooit waterpokken heeft gehad, kunt u geen zona krijgen aangezien het virus nog niet aanwezig is in uw lichaam. Het kan echter zijn dat u zonder het te weten aan het virus bent blootgesteld, of dat u het zich niet herinnert, waardoor u een risico loopt om zona te krijgen.6
BEHANDELING
Behandeling kan de ernst en de duur van de infectie verminderen.
HOE KAN IK ZONA BEHANDELEN?
Behandeling kan de ernst en de duur van de infectie verminderen en kan, afhankelijk van uw symptomen, bestaan uit antivirale geneesmiddelen en/of pijnstilling.1-7
Als u denkt dat u zona heeft, neem dan zo snel mogelijk contact op met uw arts. Zij kunnen u de juiste geneesmiddelen voorschrijven om de ernst en duur van uw symptomen te verminderen.
Algemeen advies voor het omgaan met symptomen:
- Houd de uitslag schoon en droog om het risico op infectie te verkleinen
- Draag loszittende kleding
- Gebruik een paar keer per dag een koud kompres6
VRAAG UW ARTS OM MEER INFORMATIE ROND ZONA
UW ARTS KAN U MEER INFORMATIE GEVEN OVER DE RISICOFACTOREN, SYMPTOMEN EN BEHANDELING VAN ZONA. INDIEN U VERMOEDT SYMPTOMEN VAN ZONA WAAR TE NEMEN, RAADPLEEG DAN ONMIDDELLIJK EEN ARTS.
REFERENTIES
- 1. Mayo Clinic. Shingles Symptoms and Causes, January 2019. Beschikbaar op http://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/shingles/symptoms-causes/syc-20353054?p=1, Laatst geraadpleegd februari 2024.
- 2. Bollaerts, et. al. Epidemiology and Infection, October 2017. Beschikbaar op http://www.ncbi.nlm.nih.gov/pmc/art.icles/PMCS64 7669/.
- 3. Centers for Disease Control and Prevention (CDC), 2022. Shingles (Herpes Zoster). Beschikbaar op: https://www.cdc.gov/shingles/index.html, Laatst geraadpleegd februari 2024.
- 4. American Academy of Dermatology. SHINGLES: TIPS FOR MANAGING, April 2019. Beschikbaar op https://www.aad.org/public/diseases/a-z/shingles-self-care, Laatst geraadpleegd februari 2024.
- 5. Kedar S, Jayagopal LN, Berger JR. Neurological and Opthalmological Manifestations of Varicella Zoster Virus. J Neuroophthalmol. June 2019. Beschikbaar op Journal of Neuro-Opthalmology, pages 220-231.
- 6. NHS, Shingles, February 2018. Beschikbaar op https://www.nhs.uk/conditions/shingles/. Laatst geraadpleegd februari 2024.
- 7. Healthline. Chickenpox Prevention: How to Avoid the Varicella-Zoster Virus, February 2019. Beschikbaar op https://www.healthline.com/health/chicken-pox-prevention, Laatst geraadpleegd februari 2024.
- 8. DH Green Book Ch 28a. Shingles, April 2021. Beschikbaar op https://assets.publishing.service.gov.uk/governmenUuploads/system/u pleads/attachment_ data/file/503773/2905109_ Green_Book_Chapter_28a_v3_0W.PDF, Laatst geraadpleegd februari 2024.
- 9. Medical News Today. Can a person get shingles more than once?, May 2021. Beschikbaar op https://www.medicalnewsloday.com/articles/recurrent-shingles, Laatst geraadpleegd februari 2024.
- 10. Mayo Clinic. Chickenpox, May 2021. Beschikbaar op https://www.mayoclinic.org/diseases-condilions/chickenpox/symptoms-causes/syc-20351282, Laatst geraadpleegd februari 2024.
- 11. AAFP. Evaluation and Management of Herpes Zoster Ophthalmicus, November 2002. Beschikbaar op https:// www.aafp.org/pubs/afp/issues/2002/1101/p1723.html, Laatst geraadpleegd februari 2024.
- 12. Herpes Zoster: Postherpetic Neuralgia and Other Complications; Drolet M, October 2017, Chapter 11 pages 119-140.
